Amerika Birleşik Devletleri, İran’ın nükleer faaliyetlerine karşı tehditkar ihtarlarda bulunurken, bölgedeki askeri varlığını da artırıyor.
ABD Başkanı Donald Trump, İran ile nükleer program üzerine başlayacak görüşmelerin başarısız olması durumunda Tehran’ın “büyük bir tehlike” ile karşılaşacağını söyledi.
Trump, “İran’ın nükleer silaha sahip olmasına müsaade veremeyiz. Şayet diplomasi işe yaramazsa askeri seçenek devreye girer” dedi.
ABD, BOMBARDIMAN UÇAKLARINI GÖNDERDİ
Bu açıklama, ABD’nin İran üzerindeki askeri baskıyı artırmak için Diego Garcia üssüne altı B-2 bombardıman uçağı göndermesinden sonra geldi.
Pentagon, B-2’lerin İran’a yönelik bir ileti olup olmadığını açıkça belirtmese de Savunma Bakanı Pete Hegseth, bu uçakların bölgede bulunmasının “herkese bir mesaj” verdiğini söyledi.
Hegseth, “Bu büyük bir caydırıcılık aracı. İran’ın ne anladığına onlar karar verecek. Lider Trump açık konuştu. Bu sorunun barışçıl yollarla çözülmesini istiyoruz” dedi.
Ancak ABD’nin elinde sadece 20 adet bulunan bu gelişmiş bombardıman uçaklarının bölgeye gönderilmesi, muhtemel bir atak hazırlığının işareti olabileceği konusunda tasaları gündeme getirdi.
TEHDİTLER AKSİ TEPİYOR
İran cephesi ise bu tehditlere karşı sert reaksiyon verdi. İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in danışmanı Ali Şemhani, ABD’den gelen askeri baskının devam etmesi durumunda Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iş birliğini askıya alabileceklerini açıkladı.
Şemhani, “İran’a yönelik askeri taarruz tehdidi devam ederse UAEA müfettişlerinin hudut dışı edilmesi ve iş birliğinin kesilmesi üzere caydırıcı tedbirler gündeme gelebilir” dedi.
Ayrıca zenginleştirilmiş uranyumun saklı ve inançlı bölgelere taşınmasının da değerlendirilebileceğini belirtti.
İran ile ABD ortasında başlayan yeni görüşmelerin niteliği konusunda da taraflar uyuşmazlık yaşıyor. Trump görüşmelerin direkt yapılacağını açıklarken, İran dışişleri yetkilileri müzakerelerin Umman aracılığıyla dolaylı biçimde yürütüleceğini söylüyor.
Bu farklılık, taraflar ortasındaki güvensizliğin sürdüğünü gösteriyor. Umman’ın başşehri Muskat, daha evvel de emsal görüşmelere konut sahipliği yapmıştı.
NE OLMUŞTU?
İran, nükleer programının büsbütün barışçıl gayeleri olduğunu savunuyor. Lakin UAEA, İran’ın 2015 nükleer mutabakatındaki sınırlamaları aştığını ve yüksek derecede zenginleştirilmiş uranyum ürettiğini bildirdi.
Batılı ülkeler, bu seviyedeki uranyumun yalnızca sivil gayelerle gerekçelendirilemeyeceğini düşünüyor. Tahran ise programın güç üretimi ve tıbbi araştırmalar için geliştirildiğini öne sürüyor.
Trump, misyonunun birinci devrinde ABD’yi 2015 muahedesinden çekmiş ve İran’a yönelik ağır yaptırımları geri getirmişti. O tarihten bu yana İran nükleer programını hızlandırdı.
Bugün İstanbul’da, ABD ve İran’ın arabulucuğunu yapan Rusya ortasında başlayan yeni görüşmeler, hem bölgede bir savaşın önlenmesi açısından hem de global diplomasi için kıymetli bir dönemeç olabilir.
